وضعیت مالی یک واحد تجاری در برگیرنده منابع اقتصادی تحت کنترل آن، ساختار مالی آن، میزان نقدینگی و توان بازپرداخت بدهی ها و ظرفیت سازگاری آن با تغییرات محیط عملیاتی است. اطلاعات درباره وضعیت مالی در صورت وضعیت مالی (ترازنامه) ارائه می شود. به گفته شرکت حسابداری داراکو در واقع صورت وضعیت مالی یک تصویر از یک لحظه شرکت است که معمولا این تصویر در پایان دوره مالی منعکس می گردد. صورت های مالی در واقع محصول نهایی فرایند حسابداری به شمار می روند. طبق استاندارد حسابداری شماره 1 ایران (تجدید نظر شده1397)، مجموعه ی کامل صورت های مالی شامل موارد زیر است:
الف)صورت وضعیت مالی به تاریخ پایان دوره
ب)صورت سود و زیان برای دوره مالی
پ)صورت سود و زیان جامع برای دوره مالی
ت)صورت تغییرات در حقوق مالکانه برای دوره مالی
ث)صورت جریان های نقدی برای دوره مالی
ج)یادداشت های توضیحی
چ)اطلاعات مقایسه ای دوره قبل
ح)صورت وضعیت مالی به تاریخ ابتدای دوره قبل
گفتنی است هیچ یک از مجموعه ی کامل صورت های مالی بر دیگری برتری نداشته و واحد تجاری باید در مجموعه ی کامل صورت های مالی، تمام صورت های مالی را با اهمیت یکسان ارائه کند.
انجام امور مالی خود را به متخصصان با تجربه داراکو بسپارید
ترازنامه یا صورت وضعیت مالی در حسابداری چیست
شرکت خدمات حسابداری داراکو با بررسی استانداردهای حسابداری ایران و همینطور پس از مطالعات فراوان در این حوزه به این نتیجه رسیده اند که با وقوع مبادلات و رویدادها، اثرات آنها طبق اصول عمومی پذیرفته شده حسابداری در حساب های مناسب ثبت می شود. در این رابطه همیشه باید معادله حسابداری توازن داشته باشد به این صورت که دارایی ها برابر با حقوق صاحبان سهام به علاوه بدهی ها باشد.
در یک تاریخ مشخص، خلاصه ای از حسابهای دارایی، بدهی، حقوق مالکانه واحد تجاری ارائه می شود که اصطلاحا به آن صورت وضعیت مالی در حسابداری می گویند. به بیان دیگر صورت وضعیت مالی، صورت منابع اقتصادی یا همان دارایی های در اختیار یک واحد تجاری و ادعای نسبت به این منابع که همان بدهی ها و حقوق صاحبان سهام در یک تاریخ مشخص می باشد.
تعریف صورت وضعیت مالی حسابداری
تعریف دیگری که از صورت وضعیت مالی وجود دارد که کارشناسان داراکو به آن پایبند هستند این است که صورت وضعیت مالی یک سند مالی است که تصویری از سلامت مالی یک شرکت را در یک زمان خاص ارائه می دهد. در اصل، صورت وضعیت مالی به ذینفعان تصویر روشنی از وضعیت مالی یک شرکت می دهد و به آنها کمک می کند تا توان پرداخت بدهی، نقدینگی و قدرت مالی کلی آن را ارزیابی کنند.
صورت وضعیت مالی منبع اصلی اطلاعات برای ارزیابی نقدینگی و انعطاف پذیری مالی می باشد. نقدینگی به مدت زمانی که انتظار می رودسپری گردد تا یک دارایی به وجه نقد تبدیل و یا یک بدهی پرداخت گردد، بستگی دارد. انعطاف پذیری مالی یعنی توانایی شرکت جهت اقدام در تغییر میزان و زمان جریان های نقدی به گونه ای که بتوان در قبال رویدادهای غیر منتظره واکنش نشان داد. به بیان شرکت خدمات مالی داراکو، قابلیت انطباق واحد تجاری با تغییرات در شرایط عملیاتی است. این صورت مالی با نام های دیگری همچون ترازنامه و صورت شرایط مالی نیز شناخته می شود.
هیات تدوین استانداردهای حسابداری معتقد است که عنوان "صورت وضعیت مالی"، کارکرد این صورت مالی را بهتر از سایر عناوین نشان می دهد. عنوان "ترازنامه" نشان دهنده محتوا یا هدف این صورت مالی نیست و بیشتر بیانگر قاعده دفترداری دوطرفه که نشان دهنده جمع اقلام بدهکار و بستانکار است، می باشد. بنابراین ترجیح هیات تدوین استاندارد های حسابداری" صورت وضعیت مالی" است لیکن استفاده از سایر عناوین را منع نمی کند.
بیشتر بخوانید: خدمات حسابدرای چیست
نحوه ارائه صورت وضعیت مالی و اقلام آن
بر اساس استاندارد حسابداری شماره 1، ترتیب و شکل خاصی را برای ارائه اقلام صورت وضعیت مالی تعیین نکرده است اما حداقل باید شامل موارد زیر باشد و این که به ترتیب نقدینگی طبقه بندی گردند:
الف)دارایی های صابت مشهود
ب)سرمایه گذاری در املاک
پ)دارایی های نامشهود
ت)دارایی های مالی
ث)سرمایه گذاری هایی که به روش ارزش ویژه شناسایی شده اند
ج)دارایی های زیستی
چ)موجودی ها
ح)دریافتنی های تجاری و سایر دریافتنی ها
خ)سفارشات و پیش پرداخت ها
د)نقد و معادل های نقد
ذ)دارایی های غیر جاری نگهداری شده برای فروش
ر)پرداختنی های تجاری و سایر پرداختنی ها
ز)ذخایر
ژ)بدهی های مالی
س)بدهی ها و دارایی های مالیات جاری
ش)بدهی ها و دارایی های مالیات انتقالی
ص)پیش دریافت ها
ض)بدهی های نگهداری برای فروش
ط)منافع سهامداران فاقد حق کنترل
ظ) سرمایه و اندوخته های قابل انتساب به مالکان واحد تجاری اصلی
فرمول صورت وضعیت مالی حسابداری
طبق استاندارهای حسابداری فرمول صورت وضعیت مالی یا معادله اصلی حسابداری به صورت زیر است:
دارایی ها = بدهی ها + سرمایه
طبقه بندی صورت وضعیت مالی
طبقه بندی در حسابداری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می باشد و شرکت حسابداری داراکو در وهله اول به دنبال طبقه بندی صحیح اقلام حسابداری می باشند تا استفاده کنندگان صورت های مالی بینش کامل و شفافی در خصوص آن داشته باشند و منجر به تصمیم گیری های نادرست نباشد.
بیشتر بخوانید: مشاور مالی کیست؟
طبقه بندی دارایی ها
اولین قلم صورت های مالی داراهی ها می باشد که عبارت است از منابع تحت کنترل واحد تجاری که انتظار می رود از طریق آن، منافع اقتصادی آتی به واحد تجاری یا شرکت جریان یابد. کارشناسان داراکو با مشاهده استاندارد حسابداری شماره یک به این نتیجه رسیدند که دارایی ها را می توان به جاری و غیر جاری طبقه بندی کرد مگر در مواردی که ارائه بر مبنای نقدشوندگی، اطلاعات مربوط تر و اتکاپذیر تری فراهم آورد
دارایی های جاری
به دارایی هایی گفته می شوند که انتظار می رود
اولا: در چرخه عملیات عادی دارایی به نقد تبدیل شود
ثانیا: دارایی را اساسا به هدف مبادله نگهداری کند
ثالثا:انتظار داشته باشد که در مدت دوازده ماه پس از دوره گزارشگری به نقد تبدیل شود و به صورت نقد بوده و محدودیتی در تبدیل به نقد وجود نداشته باشد.
دارایی های غیر جاری
به دارایی هایی اطلاق می شود که برای چندیل دوره قابلیت انتفاع و سودآوری را به همراه داشته باشند
طبقه بندی بدهی ها
بدهی، تعهد فعلی واحد تجاری است که انتظار می رود بابت تسویه آن، منابع دارای منافع اقتصادی آتی از واحد تجاری خارج شود به عبارت ساده تر منجر به کاهش دارایی ها می گردد زیرا تسویه بدهی از محل منابع واحد تجاری می باشد بدهی ها نیز به دو بخش جاری و غیر جاری تقسیم می شوند مگر اینکه همانند دارایی ها به دلیل اطلاعات مربوط تر و قابل اتکا تر بر مبنای نقدشوندگی ارائه شوند.
بدهی های جاری
داراکو بدهی را زمانی به عنوان جاری طبقه بندی می کند که:
1-انتظار داشته باشد بدهی در چرخه عملیات عادی تسویه شود
2-بدهی را با هدف مبادله نگهداری کند
3-متعهد باشد در مدت 12 ما تسویه کند
4-برای 12 ماه حداقل حق تعویق انداختن بدهی را نداشته باشد
بدهی های غیر جاری
طبق استاندارد های حسابداری و کارشناسان خدمات حسابداری داراکو، از بدهی غیر جاری با عنوان باقیمانده استفاده شده است. بر این اساس هر بدهی که تعریف بدهی جاری را احراز نکند در طبقه بندی غیرجاری قرار می گیرد. ذکر این نکته ضروری است که به مازاد دارایی های جاری بر بدهی های جاری "سرمایه در گردش" اطلاق می شود
حقوق مالکانه(حقوق صاحبان سرمایه)
با یک جابجایی در معادله حسابداری به حقوق مالکانه واحد تجاری می رسیم که عبارت است از
حقوق مالکانه = دارایی ها - بدهی ها
باید این چنین ابراز کرد که اگر شرکتی دارایی های خود یا منابع اقتصادی خود را بفروشد و تمامی بدهی های خود یا تعهدات خود را پرداخت کند آن چیزی که باقی می ماند حقوق صاحبان سرمایه می باشد این حقوق مالکانه دارای بخش های مختلفی اعم از سرمایه ثبتی و سود و زیان انباشته و... می باشد. بنابراین صورت وضعیت مالی یکی از اقلام صورت های مالی می باشد که نشان دهنده یک تصویر در یک تاریخ مشخص می باشد که در دوره های مختلف قابل ارائه می باشد و قابل تفکیک به دارایی ها و بدهی ها و حقوق مالکانه می باشد و هر کدام از این موارد قابل تفلیک به موارد متعددی می باشند و ارائه مطلوب و صحیح صورت های مالی منجر به تصمیم گیری های صحیح استفاده کنندگان از صورت های مالی می گردد.